Fahiş kiraya yasal fren! 3 alternatif öne çıkıyor
8 milyon kiracı için koruma kalkanı
Fahiş kira artışlarının önüne geçmek için kiracıya bir savunma kalkanı geliyor. Yüzde 25 süresi uzatılacak, fırsatçıların cezaları ağırlaştırılacak.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla başlatılan yasal çalışmayla vatandaşlar yüksek kiraya mahkum olmayacak. Geçen yıl temmuz ayında yürürlüğe giren yüzde 25’lik kira sınırı bu yıl 1 Temmuz’dan itibaren uzatılacak. Başta büyükşehirler olmak üzere kiraların çok yüksek olduğu illerde memurlara il ve ilçe bazında kira desteği sağlanacak. Türk Ceza Kanunu’nda yapılacak değişiklikle kiraya zam yapan konut sahiplerine hapis ve para cezası verilecek. Şehirlerde konutların değeri konutların yaşı, büyüklüğü ve kalitesine göre belirlenecek. Kiralama ve tahliye davalarında 1 Eylül prestijiyle arabuluculuk aranacak.
OLAĞANÜSTÜ KİRALAMA İLE MÜCADELE
Büyükşehirler başta olmak üzere vatandaşların dile getirdiği sorunlardan biri olan yüksek kiralar yüzüstü bırakılacak. Önder Recep Tayyip Erdoğan’ın sık sık gündeme getirdiği fahiş kira artışlarına karşı Çevre, Adalet, Ticaret Bakanlıkları ve ilgili kurumlar çok yönlü bir çalışma yürütüyor. Konutlarda kira artış oranlarına getirilen yüzde 25’lik sınır, 11 Haziran 2002 ile 1 Temmuz 2023 arasında yenilenen kira dönemlerini kapsıyor. Temmuz ayında yüzde 25’lik sınır yeniden uzatılacak. Kirayı fahiş şekilde artıran konut sahiplerine de hapis ve para cezası uygulanacak.
KİRALIK GÖREVLİ
Yeni dönemde büyükşehirlerdeki memurlar için il ve ilçe bazında kapsamlı bir hazırlık yapılıyor. Ekten takım, sözleşmeli memurlar ve kamuda çalışan kamu personelinin yararlanması beklenmektedir. Bölgedeki ortalama kiralar ve diğer fiyatlar değerlendirilerek bir yaşam endeksi oluşturulacak. İstanbul, Ankara ve İzmir başta olmak üzere kiralama fiyatları değerlendirilerek, harcamaları azaltacak ve hayatı kolaylaştıracak tutarlar belirlenecek.
ÜÇ ALTERNATİF
Kira artışına ilişkin yasal frenleme çalışması Adalet Bakanlığı ile uyum içinde ilgili bakanlıkların katkılarıyla yürütülüyor. Kira artışlarına ilişkin yapılacak yasal düzenleme ile “hapis, adli para cezası veya para cezası” olmak üzere 3 alternatif üzerinde çalışılıyor. Gayrimenkulün yaşı, metrekaresi, katı, konumu ve kalitesi dikkate alınarak bölgesel fiyatlar belirlenecektir. Bu kriterlerin üzerinde kiralama bedeli belirleyenlere isim ve idari para cezası uygulanacaktır.
ARACILIK UYGULAMASI 1 EYLÜL’DE BAŞLIYOR
Devam eden kiracı ev sahibi sorunları nedeniyle 1 Eylül’den itibaren arabuluculuğa gitmek zorunlu hale geliyor. Bu tarihte kiradan doğan tüm uyuşmazlıkların önce arabulucuya gitmesi gerekir, ardından dava açılabilir. Bu durumda kira bedeli yüzde 25 bitmeden belirleniyor. Kira bedeli belirlenirken 12 aylık ortalamaya göre TÜFE değişim oranı ve kiralanan evin emsal değeri esas alınmaktadır.
BANKA HESAPLARINI KAPATIYORLAR
Özellikle depremin ardından birçok ilde fahiş kira artışları nedeniyle binlerce şikayet geldi. Bazı mahalle sakinleri “Ya fiyatı artırın ya da evden çıkın” diye baskı yaparken, “Tamir yapmayın çocuğum arsada yaşayacak, banka hesabı kapatıyor, elden para istiyor” şikayetleri geldi. Fahiş zam isteyen ev sahiplerinin yeni oyunu, kiranın ödenmediğini öne sürmek için banka hesaplarını kapatmak. Sözleşmedeki banka hesabının kapatılması durumunda yeni hesabın kiracıya bildirilmesi zorunludur. Ev sahibi ısrarla paylaşmaz ise kiracı posta hesabı ile ödeme yapabilir veya mahkemeye başvurarak ödeme yeri talebinde bulunabilir. Böyle bir durumda kesinlikle elden ve belgesiz ödeme yapılmaması gerekmektedir.
10 YILA DİKKAT
Bir yıllık kira sözleşmesi sona erdiğinde “Süresi doldu” denilerek konuttan veya işyerinden uzaklaştırılması mümkündür. Ev sahibi, 10 yıllık sürenin sonunda kiracıyı yasal olarak tahliye edebilir. Bunun için kiracının sözleşme bitimine 3 ay kala evi boşaltmak istediğini yazılı olarak bildirmesi gerekiyor. “Zorunluluk” nedeniyle tahliye edilen konutun başkasına kiraya verilmesi halinde kiracının ev sahibine karşı dava açma hakkı bulunuyor.
TADİLAT GEREKSİNİMİ YAPILAMAZ
İmar ve imar amacıyla tahliye edilen taşınmazlar için bu işlemler tamamlandıktan sonra öncelikle kiracıya teklif yapılır. Konut maliki taşınmazı bir başkasına kiralarsa, eski kiracıya son kira yılında ödediği bir yıllık kira bedelinden az olmamak üzere tazminat ödemekle yükümlüdür.
GEÇİCİ ARTIŞ YAPILAMAZ
Kiralık konutlar için aylık ödeme bedelindeki artış yılda bir kez gerçekleşir. Normalde kira artış oranı bir önceki yılın kira bedeli ve son 12 aylık TÜFE’ye göre belirleniyor. Geçen yıl temmuz ayında yapılan düzenleme ile yüzde 25’lik kısma son verildi. Bu oranın üzerinde yüksek bir artış uygulanamaz. Şikayetler başta tüketici danışma hattı ALO 175, CİMER, Adalet Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı olmak üzere ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşlarına yapılabilir.
